Grzybica paznokci jest to ta choroba, którą bardzo łatwo jest się zarazić, a znacznie trudniej wyleczyć. Grzybica paznokci jest zakażeniem płytki paznokciowej przez grzyby chorobotwórcze. Drobnoustroje odpowiedzialne za pojawienie się grzybicy paznokci najlepiej rozwijają się w środowisku ciepłym i wilgotnym. To niestety coraz częstszy problem pacjentów zgłaszających się po pomoc do gabinetu podologicznego. Pierwsze niepokojące objawy występują najczęściej na wolnym brzegu płytki paznokciowej. Jeśli paznokcie zmieniają barwę, pokrywają się bruzdami, stają się łamliwe, kruche nie można tego ignorować. Grzybica paznokci może ograniczyć się do jednej płytki paznokciowej lub przenieść na sąsiednie. Zwykle jednak grzybicze zakażenia zajmują pierwszy i piąty palec stopy. Leczenie należy podjąć jak najszybciej, gdyż stanowi ona nie tylko źródło zakażenia dla innych, potencjalnie zdrowych osób, ale też jest punktem wyjścia dla rozwoju grzybicy skóry u samego chorego. Jeżeli mamy podejrzenie grzybicy należy skorzystać z wizyty u specjalisty. Podstawą diagnozowania grzybicy jest badanie mykologiczne.
Jak objawia się grzybica paznokci?
Jakie zmiany pojawiają się na paznokciach grzybiczych? Jak rozpoznać grzybicę paznokci? Charakterystycznymi symptomami grzybiczych zakażeń paznokci są:
- zmiana zabarwienia paznokcia na żółty, brązowy lub biały.
- rogowacenie podpłytkowe,
- pogrubienie paznokcia,
- pofałdowanie paznokcia,
- nadmierna łamliwość paznokcia;
- nieprzyjemny zapach pochodzący z zakażonego paznokcia,
- onycholiza, czyli oddzielanie się częściowe lub całkowite paznokcia od łożyska,
- czasami przy grzybicy ( drożdżycy ) paznokci dochodzi również do zapalenie wałów paznokciowych,
- samoistne wykruszanie się płytki paznokciowej.
Rodzaje grzybicy paznokci
Grzybice paznokci mogą być wywołane przez trzy grupy grzybów: dermatofity, grzyby drożdżopodobne i grzyby pleśniowe. Zakażenie dermatofitami występuje najczęściej. Zazwyczaj atakują one paznokieć od wolnego brzegu. Nie powodują stanu zapalnego. Zakażony paznokieć stopniowo zmienia swoją barwę, a jego powierzchnia ulega zmatowieniu i pogrubieniu. Dodatkowo paznokieć staje się łamliwy, wykrusza się i pęka. Pod paznokciem pojawia się rogowacenie. Jest to typowy obraz grzybicy paznokci dermatofitowej. Zakażenie drożdżakami to zdecydowanie rzadziej spotykany rodzaj. Może dotyczyć jednego lub kilku palców. Właśnie ten typ grzybicy rozpoczyna się od stanu zapalnego wałów okołopaznokciowych, pojawia się zaczerwienie, obrzęk a nawet ból. Ze skóry zaczyna sączy się ropna wydzielina. Płytka staje się pogrubiała, nieprzejrzysta, matowa. Zrezygnowanie z leczenia prowadzi do całkowitej destrukcji zainfekowanych paznokci. Pleśnica paznokci z kolei występuje głównie u osób starszych, które zmagają się z zaburzeniami krążenia. Dotyczy niemal wyłącznie paznokci paluchów u stóp. Typowym objawem są żółte paznokcie u stóp, które następnie zmieniają barwę na brunatną. Z czasem pojawia się również rogowacenie podpaznokciowe. Zakażenie ogranicza się wyłącznie do łożyska, jednak i w tym przypadku leczenie jest konieczne.
Przyczyny zakażenia grzybami
Głównym źródłem zakażeń są miejsca publiczne takie jak baseny, łaźnie, sauny, przymierzalnie. Ale można się też zarazić, używając cudzych butów, skarpet lub przyborów do zabiegu pedicure. Grzybica paznokci lubi ciepło, wilgoć, noszenie zakrytych butów i z skarpet z tworzywa sztucznego. Schorzenie występuję najczęściej na uszkodzonej płytce paznokcia. Istnieje szereg czynników i stanów chorobowych sprzyjających zakażeniom grzybiczym:
- przewlekłe stosowanie antybiotyków,
- wybieranie butów i skarpet z nieprzewiewnych tkanin,
- zaburzenia układu odpornościowego,
- nadpotliwość stóp,
- leczenie sterydami lub cytostatykami,
- niedoczynność tarczycy,
- wieloletnia, źle kontrolowana cukrzyca,
- zaburzenia krążenia (choroby naczyniowe),
- noszenie zbyt ciasnego obuwia,
- schorzenia skórne: zaburzenia rogowacenia, łuszczyca, atopia,
- niewłaściwa higiena i pielęgnacja lub jej brak,
- mechaniczne uszkodzenia paznokci.
Leczenie zakażeń grzybiczych paznokci
Kiedyś jedyną metodą leczenia grzybicy paznokci było chirurgiczne usunięcie zainfekowanej płytki paznokciowej. Obecnie stosuje się leczenie farmakologiczne. Rozpoczęcie terapii powinna poprzedzić wizyta u podologa, ponieważ leczenie grzybicy na własną rękę rzadko jest efektywne. W sumie to nie przynosi żadnych rezultatów. Podolog Warszawa oceni zmiany w wyglądzie zainfekowanych paznokci oraz pobierze materiał do badania mykologicznego. Czas oczekiwania na wynik takiego badania to 4-6 tygodni, ponieważ to badanie polega na hodowli pobranego materiału. Badanie jest koniecznością, chociażby dlatego że dzięki niemu wiemy jaki konkretny rodzaj grzyba zainfekował nasz paznokieć i jaki lek na niego zadziała. Po otrzymaniu wyników badań pacjent odsyłany jest do dermatologa po lek. Bardzo pomocne jest oczyszczanie paznokci zmienionych chorobowo podczas terapii, dzięki oczyszczeniu fragmentów zainfekowanych paznokcia, lek lepiej działa, bo głębiej penetruje. W przypadku, gdy stopy nadmiernie się pomocą, a jak wiadomo jest to czynnik sprzyjający występowaniu zmian grzybiczych należy wdrożyć leczenie nadpotliwości. Wtedy ryzyko nawrotów jest mniejsze.
Są dwa rodzaje leczenia farmakologicznego: miejscowe i doustne. Leczenie miejscowe zalecane jest wyłącznie przy grzybicy powierzchownej i w bardzo wczesnym stadium lub gdy stosowanie leków ogólnych jest niemożliwe. Leczenie miejscowe grzybicy paznokci polega na stosowaniu preparatów zawierających jedną z substancji:
- cyklopiroks 8% (kilka razy w tygodniu przez wiele miesięcy),
- amorolfinę 5% (raz w tygodniu przez 6-12 miesięcy),
- bifonazol
Drugi typ leczenia, to leczenie ogólne – doustne. Lekami stosowanymi w tym leczeniu to:
- terbinafina (w dawce 250 mg/dobę);
- itrakonazol (stosowany w terapii ciągłej w dawce 200 mg/dobę lub pulsowej – po 200 mg dwa razy dziennie przez tydzień z trzytygodniowymi przerwami pomiędzy pulsami terapia pulsowa uznawana jest za bezpieczniejszą, tańszą i bardziej elastyczną dla pacjenta),
- flukonazol (stosowany podstawowo w dawce 200 mg/tydzień).
Niektóre gabinety proponują także laserowe usuwanie zmian grzybiczych czy terapię fotodynamiczną (polega ona na stosowaniu leków fotouczulających i światła w celu zniszczenia mikroorganizmu, który spowodował zakażenie). Osoby, które zostały wyleczone nie powinny używać przedmiotów (skarpetek, butów, ręczników), które miały bezpośredni kontakt z zainfekowanymi paznokciami. Podstawą w trakcie leczenia, jak i na zakończenie jest zdezynfekowanie używanych butów. Jeżeli chodzi o skarpetki, lepiej je wymienić na nowe.
Leczenie zmian grzybiczych zajmuje trochę czasu. Należy uzbroić się w cierpliwość i czekać na pierwsze efekty.